Επιστολή προς τη Διεύθυνση Λιμενικής Αστυνομίας με λογισμούς για τα πολλά λάθη του Π.Δ. 31/2018 που απειλούν ναυαγοσωστικό κλάδο-λουομένους

Επιστολή προς τη Διεύθυνση Λιμενικής Αστυνομίας με λογισμούς για τα πολλά λάθη του Π.Δ. 31/2018 που απειλούν ναυαγοσωστικό κλάδο-λουομένους

του Αλέξανδρου Γκοσιμέ (ναυαγοσώστη). Αγγλία 29.8.2018. Έστειλα επιστολή στην Διεύθυνση Λιμενικής Αστυνομίας (ΔΛΑ) με κοινοποίηση στον Υπουργό Ναυτιλίας Νησιωτικής Πολιτικής, Φώτη Κουβέλη. Σε αυτήν παρέθεσα ένα σημαντικό αριθμό λογισμών για τις τεράστιες παραλείψεις του ισχύοντος Π.Δ. 31/2018, που στην σύγχρονη εποχή της γνώσης και της τεχνολογίας δεν θα έπρεπε να υπάρχουν. Θεωρώ αδικαιολόγητες, επικίνδυνες και εγκληματικές τόσο τις απόψεις όσων ελήφθησαν υπ' όψιν από την ΔΛΑ όσο και της ίδιας, που συνέβαλαν στο να υπάρχουν τόσο μεγάλα κενά που υποβαθμίζουν την εκπαίδευση του ναυαγοσώστη και την λειτουργία σχολών ναυαγοσωστικής και λουτρικών χώρων. Παρακάτω, ακολουθεί η επιστολή μου.

Αξιότιμοι κύριοι, σας γράφω μια σειρά απόψεων και πρακτικών σχετικά με τον κλάδο της Ναυαγοσωστικής στην Ελλάδα. Έχω εργαστεί 4 χρόνια ως ναυαγοσώστης στην Ελλάδα (2011-2014), ώσπου απογοήτευτηκα. Πλέον κλείνω 4 χρόνια (2015- παρών), εργαζόμενος για την RNLI (Royal National Lifeboat Institution, www.rnli.org), στο Newquay, Κορνουάλης, Αγγλίας. Είμαστε στον Ατλαντικό ωκεανό, παλιρροιακά ύδατα, κύμα -swell, άρα και η αντίστοιχη εκπαίδευση / καθημερινότητα. Εκπαίδευση σε ναυαγοσωστικές σανίδες, τζετ σκι, σωστικές λέμβοι IRB, οδήγηση 4x4, πλήρης εκπαίδευση Α’ Βοηθειών, εκπαίδευση πυρασφάλειας, ατομικής ασφάλειας κλπ. Έχοντας βιώσει ως ναυαγοσώστης στην Ελλάδα, τα λάθη του Π.Δ. 23/2000 (που χρειάστηκε 18 χρόνια να αλλάξει!), παρατηρώ ότι οι ίδιες λάθος πρακτικές εφαρμόζονται ξανά. Αναλυτικά:

1. Όριο Ηλικίας, 45 έτη. Παρακαλώ απαντήστε μου, πως μπορεί κάποιος να θεωρείται επαγγελματίας ναυαγοσώστης, όταν η άδεια λήγει στα 45; Πως μπορεί να συνταξιοδοτηθεί;
Για παράδειγμα εδώ (αλλά και σε Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, ΗΠΑ κοκ), η άδεια είναι 2ετής. Όσο περνάς τις δοκιμασίες, μπορείς να εργάζεσαι. Έχω συναδέλφους 55 ετών με άριστη φυσική κατάσταση. Έχετε κάποια Ελληνική (μοναδική στον κόσμο και) τεκμηριωμένη ιατρική ή άλλη επιστημονική έρευνα, που να αποδεικνύει ότι ο Έλληνας ναυαγοσώστης δεν είναι ικανός για εργασία μετά τα 45 έτη; Και γιατί να μην κρίνονται ακατάλληλοι για εργασία πχ αστυνομικοί, πυροσβέστες, λιμενικοί κοκ στην ηλικία των 45; Πως επιτρέπεται κ ψηφίζετε ξανά (για 2η φορά) αυτό τον κοινωνικό αποκλεισμό στο δικαίωμα της εργασίας, λόγω ηλικίας;

2. Διάρκεια σεζόν. Στο προηγούμενο ΠΔ (23/2000), η ναυαγοσωστική σεζόν ήταν 3μηνη. Με το νέο ΠΔ, πήγε στους 4 μήνες. Σε όλα τα κανάλια, η χώρα μας προβάλλει τον τριπλασιασμό του τουρισμού από πχ το 2000. Πως επιτρέπεται η σεζόν να είναι 4μηνη σε πολυσύχναστες παραλίες πχ της Ρόδου, Κέρκυρας, Σαντορίνης, Μυκόνου, Αθήνας, Χαλκιδικής, Κεφαλονιάς, Ζακύνθου κοκ την στιγμή που η τουριστική σεζόν αγγίζει τους 7 μήνες; Δεν θα αναφερθώ στην απώλεια της Γαλάζιας Σημαίας από παραλίες, λόγω ανεπάρκειας ναυαγοσωστών. Σκεφτήκατε άραγε γιατί υπάρχει αυτή η ανεπάρκεια; (θα αναφερθώ παρακάτω σε αυτό στις παρ. 9 και 10) 

3. Αθλητικές Δοκιμασίες. Οι αθλητικές δοκιμασίες είναι 400μ κολύμβησης σε 10'! Είμαστε οι πιο αργοί ναυαγοσώστες! Όλες οι προηγμένες ναυαγοσωστικά χώρες (Αγγλία, Ν. Ζηλανδία, Αυστραλία, ΗΠΑ, Νότιος Αφρική κοκ), απαιτούν τα 400μ σε 8 λεπτά. Τα 10' στα 400μ, είναι αργός χρόνος για ένα επείγον περιστατικό. Πόσο μάλλον όταν τοπικά λιμεναρχεία κάνουν τα στραβά μάτια (λόγω γνωριμιών) σε υποψηφίους ναυαγοσώστες που δεν μπορούν να πιάσουν ούτε αυτό το όριο! Είχα συναδέλφους στην Ελλάδα, που πάλευαν στον νερό, για να μπορέσουν να κολυμπήσουν. Και όμως είχαν πιστοποιηθεί από τοπικά Λιμεναρχεία!

4. A’ Bοήθεια. Βάση λοιπόν όσων αναφέρονται στο Π.Δ. (α) Εξέταση θύματος (σφυγμός - αναπνοή κ.λπ.). Πως κατευθύνεται τον ναυαγοσώστη να πάρει σφυγμό σε ένα περιβάλλον με θόρυβο, κίνηση; Ο τρόπος που λειτουργούν όλες οι ναυαγοσωστικές ομάδες του εξωτερικού (που προανέφερα), είναι να ελέγχουν τον νούμερο και ρυθμό των αναπνοών. Δηλ πόσες φορές ανεβοκατεβαίνει το στήθος του θύματος σε 10'' x 6. Όπως επίσης και την κυκλοφορία πιέζοντας απλά το μέτωπο για 5''. (β) Καρδιο-αναληπτικά χάπια κ ενέσιμο κορτικοστεροειδές (βάση ΠΔ). Δηλ ο ναυαγοσώστης θα κάνει ενδοφλέβια ένεση, η οποία είναι ιατρική πράξη! Πως διδάσκεται η ενδοφλέβια ένεση στις Ελληνικές σχολές ναυαγοσωστικής; Απαντώ: Δεν διδάσκεται. Ακόμα και οι Βοηθοί Νοσηλευτών (2ετές σπουδές ΙΕΚ) πασχίζουν να κατοχυρώσουν αυτό το δικαίωμα. Η χρήση ενός αερολύματος θα ήταν εύκολη στην χρήση (πχ σπρέι Salbutamol για αντιμετώπιση αλλεργικού σοκ κ σπρέι GTN για καρδιακά περιστατικά). Λέτε ότι τα καρδιοναληπτικά συν το ενέσιμο κορτικοστεροειδές πρέπει να είναι στον εξοπλισμό! Απαντήστε μου τώρα, πως θα προμηθευτεί ένας ναυαγοσώστης φάρμακα κόκκινης γραμμής από φαρμακείο, χωρίς ιατρική συνταγή;  Και αν βρείτε λύση για αυτό, πείτε μου ποιός επιβαρύνεται την αγορά του εξοπλισμού;  Άρα σε περίπτωση αλλεργικού σοκ, ο Έλληνας ναυαγοσώστης δεν έχει κανένα εφόδιο, δυστυχώς για το θύμα. (γ) Αιμορραγίες. Πως θα σταματήσει μια σοβαρή αιμοραγγία με χρήση ελαστικού επιδέσμου και χρήση αποστειρωμένων γαζών (βάση ΠΔ); Απαντώ. Δεν θα σταματήσει. Που είναι η χρήση τουρνικιέ (με την ανάλογη εκπαίδευση) και η χρήση Ισραηλινών επιδέσμων για αντιμετώπιση σοβαρών αιμοραγιών; Κ εδώ λοιπόν, σε περίπτωση σοβαρής αιμοραγίας, ο Έλληνας ναυαγοσώστης δεν έχει κανένα εφόδιο, δυστυχώς για το θύμα. (δ) Φορητή συσκευή ανάνηψης τύπου Guedel x1. Υπάρχουν 6 μεγέθη! Από νήπιο ως ενήλικα, αναλόγως σωματοτύπου.  (ε) Πλωτό φορείο.  Μάλλον αναφέρεστε σε φορείο σανίδα ακινητοποίησης της Σπονδυλικής Στήλης (ΣΣ). Η σανίδα αυτή πρέπει να συνοδεύεται από τους απαραίτητους 5 ιμάντες, καθώς και από τα 2 μπλοκς ακινητοποίησης του κεφαλιού, βεβαίως με την ανάλογη εκπαίδευση. Η εκπαίδευση, μεταφοράς ή παροχής Α’ Βοήθειας σε θύμα με πιθανό τραυματισμό ΣΣ, περιλαμβάνεται στην βασική εκπαίδευση στο εξωτερικό και είναι απαραίτητη, μιας και λάθος χειρισμοί μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές περιπλοκές στην μετέπειτα ανάρρωση του θύματος. (στ) Καμιά πρόβλεψη για πλαστική συσκευή αναρρόφησης (μικρού κόστους), ώστε η Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση να είναι αποτελεσματική (αν απαιτηθεί η χρήση της συσκευής αναρρόφησης). (ζ) Καμία εκπαίδευση σε λαβές-τεχνικές μεταφοράς θύματος ώστε να μην προκληθεί επιπλέον τραυματισμός στο θύμα, να διατηρείται ο αεραγωγός του θύματος συνεχώς ανοιχτός, και στην μεταφορά (απαραίτητο!), να μην τραυματιστεί ο ναυαγοσώστης (στην μέση, γόνατα λόγω λάθους διαχείρισης του βάρους), αλλά και να μεταφερθεί το θύμα, ταχύτατα. (η) Λάθος εκπαίδευση στην διαδικασία Καρδιοπνευμονικής Αναζωογόνησης. Η Ελληνική πρακτική (όπως διδάσκεται από τις σχολές), δεν δίνει έμφαση ώστε ο αεραγωγός να διατηρείται συνεχώς ανοιχτός καθ' όλη την διάρκεια της ΚΑΡΠΑ. Επίσης ποια η διαφορά στην διάνοιξη του αεραγωγού αν το θύμα έχει πιθανό τραυματισμό Σπονδυλικής Στήλης; Δεν διδάσκεται (άνωθι υποπαρ. ε’). (θ) Απουσία τζελ γλυκόζης για πιθανόν διαβητικούς λουόμενους (ί) Πλήρης απουσία Αυτόματων Εξωτερικών Απινιδωτών. Μια γρήγορη έρευνα στο ίντερνετ θα σας δείξει την αποτελεσματικότητα αυτής της συσκευής, πάντα με την κατάλληλη ταχύρυθμη εκπαίδευση, που θα πρέπει να περιλαμβάνεται ως βασική στην εκπαίδευση ναυαγοσώστη.

Οι παραπάνω παρατηρήσεις στο μεγάλο κομμάτι των Α’ Βοηθειών, καταδεικνύουν μία σειρά επικίνδυνων παραλείψεων που πιθανόν να στοιχίζουν ζωές σε πιθανά σοβαρά περιστατικά. Ή να έχουν αντίκτυπο στον χρόνο ανάρρωσης ενός θύματος και στην μετέπειτα ζωή του. Για παράδειγμα το ΕΚΑΒ της Αγγλίας και των άλλων χωρών, έχει αποφασίσει με τους ναυαγοσώστες μια σειρά ασφαλών και αποτελεσματικών πρακτικών αντιμετώπισης κάθε πιθανού περιστατικού σε παραλία. Όλα αυτά έχουν εκδοθεί κ εγκριθεί από τα αντίστοιχα ξένα ΕΚΑΒ, και ανανεώνονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, κ όχι κάθε 18 χρόνια που περιμένουμε να αλλάξει το ΠΔ. Επίσης οι διασώστες που εξυπηρετούν θαλάσσια περιστατικά (λόγω τοποθεσίας) έχουν επιπλέον εκπαίδευση σε αυτό το κομμάτι. Μην σας φαίνεται περίεργο μιας κ ήμουν μάρτυρας περιστατικού σε Ελληνικό νησί όταν κάλεσα ασθενοφόρο κ ήταν εντελώς άδειο κ με απινιδωτή εκτός λειτουργίας.

5. Χρήση ταχυπλόου, σωστικής λέμβου. Όλοι οι Έλληνες ναυαγοσώστες είναι κάτοχοι άδειας ταχυπλόου (βέβαια εδώ και 2 χρόνια το Λιμενικό Σώμα δεν μπορεί να τυπώσει τις νέες άδειες, με αποτέλεσμα αρκετοί να έχουμε μια απόδειξη όταν προσκομίσαμε την παλιά άδεια προς αντικατάσταση!). Είναι διαφορετικός ο χειρισμός ταχυπλόου για αναψυχή και διαφορετικός για διάσωση εντός κολυμβητικής ζώνης.  Τι προβλέπεται για ανέλκυση αναίσθητου θύματος; Με ποιες λαβές μπορεί ο ναυαγοσώστης να ανελκύσει το θύμα στην βάρκα χωρίς να θέσει σε κίνδυνο τον εαυτό του, το θύμα ή το σκάφος; Έχετε προβλέψει, σκεφτεί ή δει πως λειτουργούν ναυαγοσώστες στο εξωτερικό και τι εφαρμόζουν; Στο νέο ΠΔ, αναφέρεται ότι η επιπλέον σωστική λέμβος (περιπολίας) πρέπει να φέρει GPS, Plotter.  Που θα επιχειρεί η σωστική λέμβος; Εντός κολυμβητικής ζώνης, παράκτια, ή στο πέλαγος εφαρμόζοντας σχέδιο έρευνας (search pattern), κάνοντας χρήση ναυτιλίας; Και γιατί ενώ υπάρχουν τα σκάφη του ΛΣ για αυτό τον σκοπό; Η επιλογή τέτοιου μεγάλου, δυσκίνητου, βαρύ σκάφους είναι άχρηστη. Πως το σκάφος αυτό (τουλάχιστον 5μ, άρα μεγαλύτερο), με τι βύθισμα, και πως θα προσεγγίζει ακτές για να προσφέρει τον εξωτερικό απινιδωτή; Ο απινιδωτής πρέπει να είναι στην ακτή!  Πχ σε όσες χώρες ήδη προανέφερα, η επιλογή είναι φουσκωτά σκάφη arancia με 2χρονη μηχανή 30 ίππων, τα οποία είναι ελαφριά, για να σηκώνονται και να μεταφέρονται -πλήρους φορτίου- από 2 ναυαγοσώστες.  Καθελκούνται στα ρηχά μιας και δεν έχουν γάστρα V, αλλά επίπεδη. Με την ίδια ευκολία γίνεται κ η ανέλκυση. Αν πχ εννοείται τακτικές παλαιάς σειράς Baywatch, ναι οι ναυαγοσώστες έχουν τα δικά τους μέσα στην κάθε παραλία (σωστικές λέμβους, τζετ σκι), και πιθανόν να περιπολεί επιπλέον ένα μεγαλύτερο σκάφος -all weather, στα ανοιχτά για να καλύπτει πχ παραλίες μήκους 10χλμ. Αυτή η επιλογή για την Ελληνική μορφολογία, δεν είναι λειτουργική.

6. Χρήση τζετ σκι, όπου υπάρχει. Όλοι οι Έλληνες ναυαγοσώστες είναι κάτοχοι άδειας ταχυπλόου, άρα και χειριστές τζετ σκι. Κάποιες σχολές έχουν τζετ σκι. Όμως είναι διαφορετικός ο χειρισμός τζετ σκι για αναψυχή και διαφορετικός για διάσωση. Τι προβλέπεται για ανέλκυση αναίσθητου θύματος; Τα διασωστικά τζετ σκι φέρουν έλκηθρο στο πίσω μέρος, και βέβαια με την απαραίτητη εκπαίδευση. Έχετε προβλέψει, σκεφτεί ή δει πως λειτουργούν οι ναυαγοσώστες στο εξωτερικό και τι εφαρμόζουν;

7. Σωστικός σωλήνας. (Προαιρετικός βάση ΠΔ), μιας και χρησιμοποιείται κυρίως σωστικό σωσίβιο rescue can. Πως θα ανεβάσει ο ναυαγοσώστης ένα  αναίσθητο θύμα στην βάρκα; Μήπως για αυτό τον λόγο, όλες οι παραπάνω χώρες που ανέφερα χρησιμοποιούν κυρίως (rescue tube! Και αφού ασφαλίσουν το θύμα, με συγκεκριμένη τεχνική, το ανεβάζουν στην λέμβο.

8. Σανίδα διάσωσης (τουλάχιστον 2,2μ) βάση προδιαγραφών ΠΔ. Εδώ εννοείται ναυαγοσωστική σανίδα διάσωσης (rescue board). Και όχι σανίδα windsurf, sup, κανό που βλέπουμε στις Ελληνικές παραλίες, δίπλα στους ναυαγοσωστικούς πύργους! Άραγε τα στελέχη του ΛΣ, που κάνουν τους ελέγχους (αν φτάσουν σε όλες τις παραλίες από μία φορά), μπορούν να δουν την διαφορά μιας rescue board με ένα sup; Τι μπορεί να προσφέρει ένας ναυαγοσώστης με κανό σε ένα θύμα που έχει καταπιεί νερό, δυσκολεύεται να κρατηθεί στην επιφάνεια, και ταυτόχρονα έχει καιρό; Ο ναυαγοσώστης θα κρατά το κουπί ή το θύμα; Με απλά λόγια μια σανίδα windsurf , κανό, sup δεν είναι ναυαγοσωστικό εργαλείο. Και όποια άλλη εφάνταστη κ αυτοσχέδια λύση, δεν είναι αποτελεσματική και θέτει σε κίνδυνο το θύμα κ τον ναυαγοσώστη! 

9. Χαρακτηρισμός παραλιών ως πολυσύχναστες. Κάθε παραλία έχει μοναδικούς πιθανούς κινδύνους, άλλες σε ελάχιστο βαθμό ή σε μέγιστο βαθμό. Ποιός πραγματοποιεί κάποια έκθεση εκτίμησης κινδύνου (risk assessment) στις αρχές της σεζόν, κάθε χρονιά,  βάση τοπικών συνθηκών (καιρός, μορφολογία, πρόσβαση, ρεύματα κλπ); Η απάντηση είναι "κανείς". Αυτό είναι απαραίτητο ώστε να δίνεται η ανάλογη βαρύτητα και με τα ανάλογα μέσα υποστήριξης. Πχ η παραλία του Μύρτου – Κεφαλονιάς έχει άλλες συνθήκες από την παραλία του Αλίμου - Αθήνας, άρα απαιτεί άλλα μέσα – πρακτικές βάση της τοπικής ιδιαιτερότητας - κινδύνων.

10. Ανεπάρκεια Ναυαγοσωστών. Προβάλλεται ότι υπάρχει ανεπάρκεια ναυαγοσωστών για να καλύψει την αυξημένη ζήτηση, σε όλη την επικράτεια. Μήπως έχετε αναρωτηθεί πως εσείς οδηγείται εκτός επαγγέλματος, αρκετούς από εμάς; Αν κάνετε μια αναζήτηση στο www.skywalker.gr ή στην Χρυσή Ευκαιρία, θα δείτε αγγελίες για ναυαγοσώστες πισίνες (με γνώση service!) για ξενοδοχεία στην Σαντορίνη ή για ναυαγοσώστες ομπρελάδες στην Μύκονο κοκ. Αυτοί θα έπρεπε να πληρώνουν πρόστιμο. Αλλά το ΛΣ δεν ελέγχει ή δεν βλέπει, και ο εργαζόμενος κρατά το στόμα του κλειστό για να μην χάσει την δουλειά του!  Ο Δήμος πετά την ευθύνη σε ένα ιδιώτη εργολάβο και απλά επιβάλλει ένα πρόστιμο, που είναι ελάχιστο μπροστά στο παχυλό συμβόλαιο που ήδη έχει ανατεθεί. Σταματήστε τις εργολαβίες και περάστε τον έλεγχο στους Δήμους. Σε περίπτωση απουσίας ναυαγοσώστη, το ΛΣ επιβάλλει ένα πρόστιμο στον τοπικό Δήμο, το οποίο είναι μικρότερο από τον μισθό του ναυαγοσώστη. Η σεζόν έχει χαθεί και οι λουόμενοι είναι εκτεθειμένοι σε κίνδυνο.

11. Προστασία ναυαγοσώστη. Ποιά ενημέρωση, κάλυψη και υποστήριξη προσφέρεται στους ναυαγοσώστες όσον αφορά θέματα υγείας και μολύνσεων; Έχει την δυνατότητα ο ναυαγοσώστης να εμβολιασθεί προληπτικά, άμεσα και δωρεάν (στην αρχή της σεζόν), σχετικά με την πιθανότητα μόλυνσης κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του. Και αν παρόλο που έχει πάρει όλα τα απαραίτητα μέτρα ή λόγω της φύσης του περιστατικού, έρθει σε επαφή με αίμα θύματος (blood bone viruses), τι προβλέπεται για την άμεση εξέταση του κ προληπτική θεραπεία (όπως γίνεται με ιατρούς, νοσηλευτές);
Θα θεωρηθεί εργατικό ατύχημα; Γνωρίζω ότι δεν υπάρχει τίποτα από αυτά που περιγράφω στην άνωθι παράγραφο, και αυτό είναι άλλη μια σοβαρή παράλειψη.

Από το 2000 που βγήκε το πρώτο ΠΔ, δεν έχει αλλάξει τίποτα ουσιαστικό, έστω και με το νέο ΠΔ. Κοντεύουν 20 χρόνια, σε αντίθεση με ξένες ναυαγοσωστικές ομοσπονδίες που συνεχώς εξελίσσονται και αναθεωρούν τις πρακτικές τους, κάθε σεζόν. Οι παραπάνω διατυπώσεις δεν αποτελούν προσωπική άποψη αλλά τεκμηριωμένες πρακτικές που εφαρμόζονται για σειρά ετών, από χώρες που πρωτοπορούν στην ναυαγοσωστική. Χώρες με σεβασμό στον πολίτη που αλλάζουν, προσαρμόζουν, αποφασίζουν τάχιστα ώστε να μην χάνονται ζωές μέχρι ένας δαιδαλώδης μηχανισμός να αποφασίσει. 
Αν δεν μπορούμε να ανοίξουμε δρόμο, ας ακολουθήσουμε τα μοντέλα που δουλεύουν άλλες χώρες, επιτυχώς (SLS GB, RLSS, SLSA Australia, SLS New Zealand, LSA South Africa κοκ).

Δεν έχω κανένα προσωπικό όφελος από την σύνταξη της παρούσας επιστολής. Αλλά θεωρώ καθήκον μου, ως ναυαγοσώστης, να επισημαίνω τα λάθη και τις παραλείψεις με μοναδικό γνώμονα την προστασία της ανθρώπινης ζωής. Σας ευχαριστώ για τον χρόνο σας να διαβάσετε την επιστολή μου. Στην διάθεση σας για οποιαδήποτε διευκρίνηση. Αλέξανδρος Γκοσιμέ.